سطح A: ماشین حساب PHP

در این سطح، با اولین و ملموس‌ترین دسته از عملگرها، یعنی عملگرهای حسابی، آشنا می‌شویم. یاد می‌گیریم که چطور محاسبات ریاضی را در PHP انجام دهیم و نتایج را در متغیرها ذخیره کنیم.

محتوای آموزشی

۱. عملگرهای حسابی (Arithmetic Operators)

این عملگرها دقیقاً مانند چیزهایی هستند که در ریاضیات یاد گرفته‌اید. PHP می‌تواند تمام محاسبات پایه‌ای را برای شما انجام دهد:

• + (جمع): دو مقدار را با هم جمع می‌کند. echo 5 + 3; // خروجی: 8
• - (تفریق): مقدار دوم را از اولی کم می‌کند. echo 10 - 4; // خروجی: 6
• * (ضرب): دو مقدار را در هم ضرب می‌کند. echo 7 * 2; // خروجی: 14
• / (تقسیم): مقدار اول را بر دوم تقسیم می‌کند. echo 20 / 4; // خروجی: 5

۲. عملگر باقیمانده (Modulus)

این عملگر شاید کمی جدید باشد اما بسیار پرکاربرد است.

• % (باقیمانده): باقیمانده‌ی تقسیم عدد اول بر عدد دوم را برمی‌گرداند.
  • مثال: 10 % 3 می‌شود 1. (چون ۱۰ تقسیم بر ۳ می‌شود ۳ و ۱ باقیمانده دارد).
  • کاربرد کلیدی: این عملگر بهترین راه برای تشخیص زوج یا فرد بودن یک عدد است. اگر باقیمانده تقسیم یک عدد بر ۲ برابر با ۰ باشد، آن عدد زوج است.

۳. عملگر انتساب (Assignment Operator)

ما قبلاً در گام اول از این عملگر استفاده کرده‌ایم!

• = (انتساب): این عملگر مقدار سمت راست خود را در متغیر سمت چپ قرار می‌دهد (منتسب می‌کند).
  • مهم: = را با "مساوی بودن" اشتباه نگیرید. این عملگر یک فرمان برای ریختن مقدار در یک متغیر است. $x = 10; یعنی "مقدار ۱۰ را در متغیر x بریز".

۴. اولویت عملگرها (Operator Precedence)

دقیقاً مانند ریاضی، PHP هم برای انجام محاسبات اولویت‌بندی دارد. اولویت اصلی به این صورت است:

1. پرانتز ( )
2. ضرب * و تقسیم / و باقیمانده % (هر کدام زودتر بیاید)
3. جمع + و تفریق -

بنابراین در عبارت $result = 5 + 3 * 2;، ابتدا 3 * 2 حساب می‌شود (که ۶ است) و سپس با ۵ جمع می‌شود. پس نتیجه نهایی 11 خواهد بود، نه 16. اگر بخواهیم اولویت را تغییر دهیم، از پرانتز استفاده می‌کنیم: $result = (5 + 3) * 2; که نتیجه‌اش 16 می‌شود.

کارگاه عملی: محاسبه هزینه خرید

در کد زیر، قیمت چند کالا را محاسبه کرده، سپس با استفاده از اولویت عملگرها، مالیات را اضافه و هزینه نهایی را نمایش می‌دهیم. خروجی زنده را در کادر مقابل ببینید.

<?php

$price_notebook = 25; // قیمت دفتر
$price_pen = 5;       // قیمت خودکار
$quantity_notebook = 2;
$quantity_pen = 4;

// محاسبه هزینه کل قبل از مالیات
$sub_total = ($price_notebook * $quantity_notebook) + ($price_pen * $quantity_pen);

// نرخ مالیات (۹ درصد)
$tax_rate = 0.09;
$tax_amount = $sub_total * $tax_rate;

// هزینه نهایی
$total_cost = $sub_total + $tax_amount;

echo "هزینه خرید دفترها: " . ($price_notebook * $quantity_notebook) . " تومان";
echo "<br>";
echo "هزینه خرید خودکارها: " . ($price_pen * $quantity_pen) . " تومان";
echo "<hr>";
echo "جمع کل خرید (قبل از مالیات): " . $sub_total . " تومان";
echo "<br>";
echo "مبلغ مالیات (۹٪): " . $tax_amount . " تومان";
echo "<br>";
echo "<strong>مبلغ نهایی قابل پرداخت: " . $total_cost . " تومان</strong>";

?>

تمرین شما

باشگاه ذهن: یک چالش برای هوش مصنوعی